اسلامآباد – ۱۳ اگست ۲۰۲۵ – در چهارمین سالگرد سقوط افغانستان به دست طالبان، جنبشهای اعتراضی زنان افغانستان در تبعید، در اسلامآباد گرد هم آمدند تا چهار سال مقاومت را گرامی بدارند و بار دیگر بر تعهد خود به مبارزه برای حقوق زنان تأکید کنند. این برنامه با حمایت مالی FORUM-ASIA برگزار شد و دهها زن افغان از نسلها و شهرهای گوناگون، با تجربه مشترک آوارگی و ایستادگی، در آن حضور یافتند.
فضای سالن ساده اما آکنده از حس همبستگی بود. زنانی با پوششهای متنوع – از چادرهای رنگارنگ محلی تا روسریهای ساده – شانهبهشانه نشسته بودند؛ هرکدام حامل داستانی از تبعید، استقامت و امید. پیش از آغاز رسمی برنامه، بوی چای تازه و گفتوگوهای آرام، گرمایی انسانی به محیط میبخشید.
نشست افتتاحیه
میزبان برنامه در سخنرانی آغازین گفت: «این برنامه برای ثبت داستان سقوط، یادآوری مقاومت و ساختن امید برای فردایی آزاد است.» سپس مستندی کوتاه پخش شد که صحنههای آشفته کابل، شعارهای زنان در خیابانهای شلوغ و چهرههای استوار در برابر خطر را به تصویر میکشید. سکوت سالن تنها با نفسهای سنگین و گاه گریههای آرام شکسته میشد.
در ادامه، گروهی از دختران جوان با اجرای تئاتر اعتراضی، توافق سیاسی دوحه که قدرت را به طالبان سپرد، بازآفرینی کردند. با استفاده از نور، حرکت و گفتوگو، این اجرا حس بیعدالتی و خیانت را به نمایش گذاشت و با تشویق طولانی حاضران همراه شد.
پنل اول: چهار سال زندانیبودن زنان – از مقاومت تا بازنویسی سرنوشت
- هدا خموش، فعال حقوق زنان، افغانستان را «زندان بزرگی برای زنان» توصیف کرد و گفت که محدودیتها نهتنها فضاهای عمومی، بلکه حریم خصوصی خانهها را نیز دربر گرفته است.
- فاطمه اعتماد بر ضرورت همبستگی و ارتباط قوی بین جنبشهای زنان داخل و خارج کشور تأکید کرد.
- شهلا عارفی با بغض، از هزینههای سنگین اعتراض سخن گفت؛ از فشارهای امنیتی تا دشواریهای زندگی در تبعید.
بخش ویژه
در میانه برنامه، الهه رضایی نامه یک دختر محروم از آموزش را خواند: «پشت درهای بسته ماندهایم و تنها میتوانیم رؤیاهای آیندهمان را بنویسیم.» پس از آن، شعرهای مقاومت بهصورت جمعی خوانده شد و فضای اندوه به حس همبستگی بدل گشت.
پنل دوم: افغانستان فراموششده یا جهانی بیشرم؟
- نسرین فرامرز خواستار پیگرد قضایی جنایات طالبان در دیوان بینالمللی دادگستری شد.
- زهال راد بر مسئولیت جامعه جهانی برای تضمین آموزش دختران تأکید کرد.
پنل سوم: جوانان و مهاجرت
- صفیه عارفی درباره فرصتها و چالشهای پیشروی جوانان افغان در تبعید سخن گفت.
- رمضیه سعیدی تجربه مهاجرتش از ایران و پاکستان تا اروپا را بازگو کرد.
- نازنین محسنی هشدار داد که بیتوجهی به نسل جوان میتواند آنان را به «نسلی گمشده» بدل کند.
نماد اعتراض
در این روز، چندین زن یونیفرمهایی با شعار #EndGenderApartheidInAfghanistan بر سینه و پشت خود به تن داشتند؛ پیامی روشن به جهان که آپارتاید جنسیتی نظاممند در افغانستان باید پایان یابد. تصاویر این لحظات بهسرعت در شبکههای اجتماعی منتشر شد.
پایان و تأثیر
در نشست پایانی، فهیمه زاهد جمعبندی مباحث را ارائه کرد و در بخش «میکروفون آزاد»، زنانی که تاکنون سخن نگفته بودند، داستانهای شخصیشان را با حاضران در میان گذاشتند. قطعنامه پایانی، همراه با شعارهای دستهجمعی، بر عزم زنان برای ادامه مبارزه تأکید کرد.
این گردهمایی نهتنها یادآور درد و مقاومت چهار سال گذشته بود، بلکه اعلامی بود به جهان: زنان افغانستان، حتی در تبعید، همچنان مینویسند، میجنگند و سرنوشت خود را بازتعریف میکنند.
